Dlaczego oczyszczanie ścieków jest ważne?

Na Ziemi żyje osiem miliardów ludzi. Wytwarzają oni ogromne ilości ścieków – na tyle dużo, że naturalny proces oczyszczania wód jest niewystarczający, aby usuwać szkodliwe substancje chemiczne, które wywołują choroby nie tylko u ludzi, ale także u roślin, ryb i dzikich zwierząt.

Oczyszczanie ścieków powoduje usunięcie zanieczyszczeń i zawiesin. Uzdatnioną do picia wodę – wolną od substancji zanieczyszczających związanych z działalnością człowieka – można następnie kierować z powrotem do ekosystemu.

Jak odbywa się oczyszczanie ścieków? Nieoczyszczone ścieki wprowadzane do środowiska spowodowałaby jego degradację. Praktyka ta jest jednak powszechna w krajach rozwijających się: na całym świecie ponad 80% wszystkich ścieków jest odprowadzanych do gleby lub wód bez oczyszczenia. Prowadzi to do masowych zachorowań i poważnych zaburzeń w łańcuchach pokarmowych.

Nieoczyszczone ścieki stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia i są przyczyną 1,7 miliona zgonów rocznie (ponad 90 procent w krajach rozwijających się).¹

Nieoczyszczone ścieki mogą również powodować choroby, do których należą:²:

• Kampylobakterioza
• Kryptosporydioza
• Biegunki wywoływane przez bakterie Escherichia coli
• Zapalenie mózgu
• Nieżyt żołądka i jelit
• Giardioza
• Wirusowe zapalenie wątroby typu A
• Ostre nagminne porażenie dziecięce
• Salmonelloza
• Dur brzuszny
• Jersinioza
• Cholera
• Schistosomatoza

Powyższe choroby występują nie tylko w krajach rozwijających się, ale także – na przykład – w Stanach Zjednoczonych. Oczyszczanie ścieków jest jedną z najlepszych metod ochrony przed chorobami, a tym samym ratowania ludzkiego życia.

Wpływ zanieczyszczeń ściekowych na ekosystemy

Kiedy azot, fosforany lub gnijąca materia organiczna trafiają do zbiorników wodnych w dużych ilościach, wywołują nadmierny wzrost roślin. Rośliny te wydzielają toksyny, co prowadzi do zubożenia wody w tlen. To z kolei powoduje powstawanie tak zwanych „martwych stref” czyli nienadających się do życia ekosystemów wodnych.

Nieoczyszczone ścieki są toksyczne nie tylko dla organizmów wodnych, ale także lądowych, w tym ludzi. Styczność ze ściekami przez układ pokarmowy nie jest jedynym problemem. Wprowadzanie ścieków do rzeki w górnym biegu powoduje skażenie całego łańcucha pokarmowego: zanieczyszczone glony są zjadane przez ryby, które z kolei są zjadane przez niedźwiedzie itd.

Zanieczyszczenie wód ściekami odpowiada również za tak zwane czerwone przypływy (zakwity bruzdnic)³powodujące masowe wymieranie zwierząt wodnych i skażenie ogromnych ilości wody, a tym samym wyłączenie z użytku całych systemów wodnych wykorzystywanych przez człowieka.

Podstawy oczyszczania ścieków

Naturalny proces detoksykacji ścieków jest dziś przeciążony – ścieków jest za dużo, aby natura mogła sobie sama z nimi poradzić. Oczyszczanie ścieków pomaga w usuwaniu zanieczyszczeń i utrzymywaniu ekosystemów w równowadze.

Podstawowe oczyszczanie ścieków obejmuje trzy etapy: oczyszczanie pierwotne, wtórne i zaawansowane. Poniższa infografika, Podstawy oczyszczania ścieków⁴, której autorem jest Amerykańska Agencja Ochrony Środowiska (EPA) wyjaśnia podstawowe zasady oczyszczania ścieków.

Jak widać powyżej, wytwarzane ilości zanieczyszczeń są tak duże, że pojedynczy proces separacji na sitach rzadko wystarcza, aby woda była zdatna do picia.

Cel oczyszczania ścieków

Głównym celem oczyszczalni ścieków jest ochrona ludzi i ekosystemów przed toksycznymi substancjami znajdującymi się w ściekach.

Stacje uzdatniania wody zostały zaprojektowane w celu przyspieszenia naturalnych procesów oczyszczania wody, ponieważ nie są one w stanie przetworzyć ogromnych ilości ścieków produkowanych przez człowieka. Bez oczyszczania ścieków i procesów recyklingu codzienne życie byłoby znacznie bardziej niebezpieczne. Sytuacja ta nadal dotyczy krajów rozwijających się, w których nie ma rozbudowanej infrastruktury do oczyszczania ścieków.

Odniesienia

1. UNESCO, 2017, World Water Development Report, Wastewater: The untapped resource, https://reliefweb.int/report/world/2017-un-world-water-development-report-wastewater-untapped-resource
2. Światowy Program Oceny Wód (UNESCO WWAP), http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/water/wwap/wwdr/
3. Better sewage treatment critical for human health and ecosystems, https://www.unenvironment.org/news-and-stories/story/better-sewage-treatment-critical-human-health-and-ecosystems
4. What can you do to protect local waterways?, https://www3.epa.gov/npdes/pubs/ centralized_brochure.pdf